යල්පැනගිය සම්භාව්‍ය පොතක්

           
            ලෝක සාහිත්‍යයේ සම්භාවනාවට පාත්‍ර වෙච්ච පොත් උනත් ඉතින් සමහර වෙලාවට කියෙව්වට පස්සේ වැඩක් නෑ කියල හිතෙනවා. කියවන පුදගලයාගේ රුචි අරුචි කම් අනුව ඉතින් ඕක වෙනස් වෙනවා තමයි. මම මේ ලඟදි මැක්සිම් ගෝර්කිගේ "අම්මා" පොත කියෙව්වා. ගොඩක් කාලයක් තිස්සේ ළඟ තියාගෙන හිටියටත් නොකියවා තිබුණු පොතක්. ඔන්න ඔහේ කියවල දැම්ම. ඒ පොත ගැන මම හිතාගෙන හිටියේ හෙන වෙනස් විදියකට. ඒ කියන්නේ මාතෘත්වයේ ප්‍රතිමුර්තියක් වෙච්ච කාන්තාවක් ගැන ලියවෙච්ච කතාවක් වෙන්න ඇති කියල. මොකද ඒක ඒ තරම් සාහිත්‍ය ලෝකේ ජනප්‍රිය සහ මිනිස්සු පිළිගන්න පොතක් නිසා. 

              මම කියවපු පරිවර්තනය "දැදිගම වී රුද්‍රිගු" මහත්මයා විසින් පරිවර්තනය කරපු එකක්. එහි පරිවර්තන ශෛලිය නම් මට අල්ලලා ගියා. ලාංකීය අපිට දැනෙන විදියට අපේ භාෂාවෙන් පරිවර්තනය කරලා තියෙන නිසා. රුසියානු සාහිත්‍යට අපේ ඇති මේ කැමැත්තට හේතුව මේ පරිවර්තකයින් ඒවා ලස්සනට පරිවර්තනය කිරීම වෙන්න ඇති කියල මට හිතුනා. නැත්නම් අපිට කොහෙත්ම නුහුරු නුපුරුදු දේශයක් ගැන ලියවෙච්ච කතා වලට අපි මේ හැටි කැමති මොකද? මම ඔය රුසියන් නොවන වෙනත් විදේශික පොත් කියවල තිබුනට කවදාවත් ඒ රටවල් ගැන ලොකු ආසාවක් දැනෙන්නේ නෑ.. හැබැයි මොකක්දෝ හේතුවක් නිසා රුසියන් පොත් කියෙව්වම ඒ රට ගැන ආසාවක් ඇති වෙනවා. සමහර විට ඒ සංස්කෘතිය අපිට වඩා සෑහෙන වෙනස් නිසා වෙන්න ඇති. හැබයි ඉතින් ගේබ්‍රියල් ගාසියා මාකේස් ගේ පොත් කියෙව්වට ඒ පොතට සහ ගත් කරුවා ගැන කැමැත්තක් සහ ඇති වෙනවා මිසක් කොලොම්බියාව ගැන ආසාවක් ඇති වෙනවද? කොලොම්බියාවයි ලංකාවයි කියන්නෙ කිසිම සංස්කෘතිකමය වශයෙන් සම්බන්ධ කමක් නැති රටවල් දෙකක් නේ.. රුසියාවයි ලංකාවයි වගේ. රුසියාව විතරක් මෙච්චර අල්ලලා යන්නේ මොකද අපිට.. හෙහ් හෙහ්..

             අවුරුදු 5-6ක් විතර පොත් ගොඩ අස්සේ තියාගෙන ඉඳල  මම මේ "අම්මා" පොත කියෙව්වා. පොත කියවල ඉවර වුනාම මට හිතුනේ මේ "අම්ම" ගේ තියෙන අනිත් අම්මලාගේ නැති අමුතු විශේෂත්වය මොකක් ද කියන එක. ඒ පොත ලියවෙච්ච කාලයට සාපේක්ෂව වුනත් මට ඒ "අම්මා" ගේ චරිතය ඒ තරම් වැදගත් දෙයක් කරපු චරිතයක් විදියට දැනුනේ නෑ. පුතා කරන විප්ලවයට සහය දෙන අම්මල ඕනේ තරම් මේ ලෝකේ ඉන්නවනේ. ඔය පොතට පාදක වෙච්ච විප්ලවය සහ ලෝකයේ සිද්ද වෙච්ච බොහෝ කම්කරු අරගල වල මේ වගේ අම්මලා ඕනේ තරම් ඉන්න ඇති. ඉතින් මේ "අම්මා" ගේ චරිතයේ ඇති විශේෂත්වය මොකක් ද? පොතේ තව කාන්තා චරිත කිහිපයක්ම විස්තර වෙනවා. ඉතින් විප්ලව වලට කාන්තා සහභාගිත්වය වගේ අරුතකින් බැලුවත් ලොකු දෙයක් නෙවෙයි වගේ. අනේ මන්ද මට හිතුනේ එහෙමයි. ඒ පොත සාහිත්‍ය ලෝකයේ මෙච්චර පිළිගැනීමට ලක්වීමට හේතුව මොකක් ද කියලා මට හිතා ගන්න අමාරුයි. පොතේ පෙරවදනේ තියෙන විදියට පොතේ කතාවට පදනම් වෙලා තියෙන්නේ 1902 දී සොර්මොවෝ කියන නගරයේ ඇති වෙච්ච මැයි දින පෙළපාලිය සහ එයට මුලික වෙච්ච පාවෙල් ව්ලාසව් සහ ඔහුගේ මවගේ කතාව. මේ චරිත ප්යෝතර් සලොමොව් සහ ඔහුගේ මව වූ ආන්නා කිරිලොව්නා සලොමොවා ගේ චරිත අනුසාරයෙන් බිහිවී ඇත. ඔවුන් සැබවින්ම මේ විප්ලවයට සහභාගී වූ විප්ලව වාදීන්. 

               සමාජවාදී විප්ලවීය අදහස් දරන අයට මේ වගේ කතා  වැදගත් වුනාට සමස්ත සාහිත්‍යය ගැන හිතුවම මට නම් ඒ කතාව එච්චර අල්ලලා ගියේ නෑ. මට කොහොමත් ඔය සමාජවාදී අරගල සහ ඒ වගේ අදහස් එච්චර දිරවන්නේ නැති නිසා වෙන්න ඇති. ජිවන අරගල වල යෙදිච්ච පරමාදර්ශීය අම්මාවරුන් ගේ චරිත ඕනේ තරම් තියෙද්දී දේශපාලනික අදහස් නිසා පමණක් සාර්ථක වෙච්ච පොතක් වුනත් "අම්මා හෝ මව" කියන චරිතයට සාධාරණයක් ඉටු වෙච්ච  පොතක් විදියට මට නම් මේ පොත ගැන හිතුනේ නෑ.. 

මේ තියෙන්නේ මම කියවපු පොත...

පින්තුරය - මැක්සිම් ගෝර්කි ගේ අම්මා කෘතියේ කවරය

           සමහර පොත් සර්ව කාලීනයි. ඕනෙම සමාජයක ඕනෙම කෙනෙකුට ඕනෙම කාලෙකදි එක හා සමාන විදියට රසවිඳින්න පුළුවන්. ඒත් සමහර පොත් ඒ ඒ කාලයට සාපේක්ෂව හොඳට වුනාට පස්සේ කාලෙකදී කාලයත් එක්කම යල්පැන ගිය ගතියක් එනවා. මට හිතෙන්නේ මේ පොත එහෙම යල්පැනගිය පොතක්. මම මැක්සිම් ගෝර්කිගේ පොත් ගොඩක් කියවල නෑ. මට මතකයි මම ඔහුගේ "කමකට නැති එකෙකුගේ ජීවිතය" කියල පොතක් කියෙව්වා. ඒ පොත අවසානයේ මට හිතුනේ ඇත්තටම ඒ පොත පට්ට සිරා මොකද කතාව කියවල ඉවර වුනාම කතාවේ එන චරිතය සිරාවටම කමකට නැති චරිතයක් නේද කියල මට දැනුන නිසා. නමුත් මේ කතාවේ අම්මා ගේ චරිතය නියම අම්මා කෙනෙක් නේද කියන හැඟීම පොත කියවල ඉවර වුනාම දැනුනේ නෑ..  මීට වඩා අම්මල මුණ ගැහිලා තියෙනවා නේද කියල හිතුනා. 

දැන් කියවන්නේ සමුගනිමු ගුල්සාරි.. ඒක නම් දැනට අල්ලලා යනවා. මම හිතන්නේ අස්සයින්ගේ කතා සර්ව කාලිනයි..